Istnieje ponad 500 gatunków pijawek, jednak do leczenia używa się około 15, między innymi Hirudo Medicinalis, Hirudo orientalis, Hirudo verbana, Wszystkie pijawki są hermafrodytami, tzn. że posiadaja organy obu płci. Niestety nie są w stanie same się zapłodnić i do rozmnażania potrzebują innego osobnika. Rozmnażają się składając kokony, z których wykluwają się małe pijawki. Do życia pijawki potrzebują tlenu. Pobierają go przez dyfuzję gazów całą powierzchnią skóry  z wody lub z powietrza. Jednak aby dyfuzja była skuteczna pijawki muszą utrzymywać odpowiednią wilgotność skóry. 

Pijawka w naturze występuje w błotach torfowych, jeziorach zarosłych trzciną, innych zbiornikach słodkowodnych. Hirudo medicinalis osiąga przeważnie długość 12 cm a jej ciało może się kurczyć i wydłużać. Zabarwienie tego gatunku pijawki jest różne: od żółtej przez zieloną do ciemnobrązowej. Jednorazowo dorosły osobnik jest w stanie pobrać 10 – 15 ml krwi; może on głodować nawet do 2 lat.

W jamie gębowej Hirudo medicinalis znajdują się trzy promieniście umieszczone szczęki. Każda wyposażona jest w 80 – 90 maleńkich chitynowych zębów. To właśnie one przepiłowują skórę żywiciela na głębokość 1,5 mm. Ssaniu krwi towarzyszy wydzielanie, przez jednokomórkowe gruczoły, około 100 zidentyfikowanych hirudozwiązków.  Do hirudoterapii używa się przede wszystkim osobników wyhodowanych w sterylnych warunkach labolatoryjnych, co jest również podyktowane względami higienicznymi.